13 Aylık Bebeğin Gelişimi
Bebeğiniz, 13 aylık olduğunda ilk yaşını tamamlamış demektir. Hızla büyüyen çocuğunuzun gelişimini takip etmek heyecan verici olsa da gelişim aşamalarında bilinmesi ve dikkat edilmesi gereken hususlar olabilir. Yeni yürümeye başlayan bebeğinizin fiziksel olarak hareketlerinin gelişmesi, bağımsız bir şekilde hareket edip yürümesine olanak sağlar. Etrafındaki nesneleri tanımaya ve keşfetmeye çalışması da tam bu dönemde gerçekleşiyor. Bulunduğu evi ve dış dünyayı keşfetmeye başlayan 13 aylık bebekler, konuşamıyor olsalar da hareketleriyle size bir şeyler anlatmaya çalışabilirler. En belirgin mesaj verme taktikleri de sizi bacaklarınızdan tutup istedikleri noktaya götürmeye çalışmaları veya sizin uğraştığınız herhangi bir işi kendisi de yapıyormuş gibi görünerek dikkatleri üzerine çekmeyi denemeleri oluyor. Peki 13 aylık bebekler ile ilgili diğer merak edilenler nelerdir? Konuyu detaylarıyla inceleyelim.
13 Aylık Bebeğin Fiziksel Gelişimi Nasıl Olur?
Birinci yaşını tamamlamış bebekler, bu dönemlerinde fiziksel olarak gelişimlerini net bir şekilde belli ederler. Bir yerlere tutunarak ayağa kalkabilirler. Destek aldıklarında da adım atarak yürümeye doğru ilk hamlelerini yapabilirler. Bebeğiniz eğer bu davranışları sergiliyorsa ince motor becerilerinin gelişmiş olduğuna emin olabilirsiniz. Elleriyle objeleri tutabildikleri gibi üst üste koyma gibi alışkanlar da edinen 13 aylık bebekler, ayrıca kalem tutmaya da başlayabilirler.
İnce motor becerileri gelişen bebekler yemeklerini kendileri yemek isteyebilir, buna yönelik oldukça heyecanlı ve istekli görünebilirler. Yemeklerini dökecekleri belli olsa dahi, ailelerin bu isteğe olumlu yanıt vermesi oldukça önemlidir. Sofrada ona da bir kaşık veya çatal vermek, yemeğini kendisinin yemesine izin vermek, çocukların hem fiziksel hem de zihinsel gelişimlerine katkı sağlar. Kendi kendine yemek yemeye çalışırken anne ve babaların da çocuklarına yemede yardımcı olması bebeklerin karnını doyurmak için ideal bir yöntem olarak değerlendirilmektedir.
13 aylık bebeklerin fiziksel gelişimlerine dair diğer belirgin davranışlar ise şöyledir:
- Tek başına oturma ve yardımsız yürüme hamlelerinde bulunur.
- Nesneleri iki eliyle de taşımak ister.
- İstediği şeyi eliyle işaret ederek gösterebilir.
- Nesneleri keşfetmeye meraklı olduğu için bir şeyi itmek ya da çekmek gibi davranışlar sergiler.
- Dokunmak, dürtmek, sıkmak gibi eylemlerde bulunur.
- Boya ve kalemle sayfaları karalama gibi minimum kontrollü şeyler yapabilir.
- Tek başına yemek yemek isteyebilir.
- Kapı kapatmaya ve açmaya hevesli olabilir.
- El sallama, el çırpma gibi eylemleri de rahatlıkla yapabilir.
13 Aylık Bebeğin Kilosu ve Boyu Kaç Olmalı?
13 aylık bebeklerin kilo ve boyları erkek ve kız çocuklarına göre değişkenlik göstermektedir. Kız çocuklar için alt sınır kilo 7.200 gram olarak bilinir. Ortalama kilo 9,900 iken üst sınır ise 12,200 gramdır. Erkeklerde kilo alt sınırı ise 7.600, ortalama kilo 10,400 gram, üst sınır ise 12,900 gram skalasında değişebilir. 13 aylık kız bebeklerde boy alt sınırı 66 cm, üst sınırı ise 82 cm olarak ifade edilir. Ortalama boy ise 74 cm civarında seyreder. Erkek bebeklerde ise alt sınır 70 cm, ortalama 77 cm, üst sınır ise 84 cm olarak belirtilir.
13 Aylık Bebek Nasıl ve Ne Sıklıkla Beslenmelidir?
Bebekler, tamamlamış oldukları 13. ayda anne sütünden daha az faydalanmaya başlar. Bununla birlikte katı gıdaların tüketimi artar. 13 aylık bebekler, bu dönemde yetişkinlerin yiyebildiği belirli besinleri de tüketmeye başlayabilir. Sofra alışkanlığının önemli olduğu bu süreçte bebeğiniz sizinle yemek masasına oturma konusunda isteklidir. Kahvaltı, öğle ve akşam yemeği zamanlarında size eşlik ettiği süreci daha sağlıklı ve olması gerektiği gibi geçirebilir.
Sizinle birlikte yemek masasında vakit geçiren bebekler kendi yemeklerini yemeye yavaş yavaş da olsa başlayabilir. Toplu halde beslenme iştah açtığı için bebeğiniz aile sofrasında daha istekli beslenecektir. Bu süreçte önemli olan faktörlerden birisi de bebeğinizi yemek yemeye zorlamamanız. Yemek yeme alışkanlığını edinebilmesi için kendi istediği kadarını tüketebilir. Acıkmasına izin verip, istediği zaman tekrar yemek yemesine müsaade etmek mantıklı olacaktır.
13 Aylık Bebek Ne Yemeli Ne Yememeli?
Bebeklerin bu dönemde tükettiği besinler sağlıklı bir şekilde gelişimlerini tamamlamaları ve büyümeleri için önemlidir. Bebekler vitamin ve mineral dengesini koruyarak beslenmelidir. Yemeklerin yağ ve tuz oranı minimum oranda olmalı ve buna dikkat edilmelidir. Tatlı ve şeker ihtiyacı duyulduğu zaman bu ihtiyaç meyvelerle giderilmelidir. Gazlı, asitli içecekler keisnlikle tüketilmemelidir. Günde 5 6 bardak su tüketilmelidir. Sabah kahvaltılarında yumurta tüketilmesine özen gösterilmelidir. Tahıllar, et çeşitleri ve sebzeler ile günlük beslenme rutini dengeli bir şekilde ayarlanmalıdır. Gün içinde tavuk, et veya balık tüketimi mutlaka tercih edilmelidir. Kansızlık ve demir eksikliği yaşanmaması için süt mutlaka tüketilmeli ancak aşırıya kaçmamalıdır. Bazı bebeklerde süt ve süt ürünleri demir emilimini engelleyebilir. Kalsiyum içeren bu gıdaların ara öğünlerde alınması bebekler için daha faydalı olur.
13 Aylık Bebeğin Motor Gelişimi
13 aylık bebeklerin ince ve büyük motor becerileri oldukça gelişmiştir. Bacak ve kollardaki kasların kullanıldığı büyük motor becerileri arasında tek başına ayakta durmaları, iyi bir şekilde yürümeleri veya yardımla yürüyebilmeleri mümkündür. Zıplama, aşağı veya yukarı doğru yürüyebilme, üç tekerlekli bisikletlere binip sürebilme yetilerine sahip olabilirler. El ve parmaklardaki küçük kasların kullanıldığı ince motor becerilerinin başında da nesneleri üst üste koyma, küplerden kule yapma gibi davranışlar gelmektedir. Karalama ve boya yapabilirler, kaşık tutabilirler.
13 Aylık Bebeğin Sosyal Gelişimi
12-15 aylık arasındaki çoğu bebekte istek ve ihtiyaçları doğrudan belirtme, işaret etme gelişimi görülür. 13 aylık bebeklerde net bir şekilde gözlemlenen bu duruma ek olarak, yardım isteme konusunda da gelişmeye başladıklarını hareketleri ile belirtebilirler. Soyunma, eşyaları toplama veya ailelerin yaptığı şeyleri taklit etme eğilimi göstermeleri de sosyal gelişim sürecinde görülebilir. Gösterilen fotoğraf ve resimleri inceleyebilir, hikâye dinleyebilir ve 24 aya kadar olan süreçte de duyup gördüklerini anlatabilirler.
Yürümeye yeni başlayan bebekler, bağımsız olma konusunda isteklidir. Çocuklarınız sizden gördüklerini aldığı gibi sizin öğrettiklerinizi de almaya eğilimlidir. Böylece uygun veya uygunsuz davranışların sınırını belirleyebilir, öğretebilirsiniz. Bu sayede de güvenli bir şekilde, endişe yaşamadan bebeğinizin sosyal gelişimine katkıda bulunabilirsiniz. Yeni aktiviteler yapmak isteyen bebekler, yapmak istediklerini yapamayınca sinirlenip ağlayabilirler. Bu gibi durumlarda nefes tutma, çığlık atma gibi reaksiyonlar verebilirler. Eğer bu durumlardan biri yaşanırsa onu dinleyebilir, davranışlarını kabul edebilir ve destek olarak sınırları daha yumuşak bir şekilde çizebilirsiniz.
13 Aylık Bebeğin Dil Gelişimi
13 aylık bebeklerin nadiren konuşmaya başladığı görülebilir. Anne ve baba dışında sıkça duyduğu birkaç kelimeyi kullanmaya çalışabilir. 14-16 ay evresine doğru verilen komutları algılamaya başlar. ''Anneye getir.'', ''Babaya götür.'' gibi komutları anlayıp uygulayabilir. 18-25 ay sürecinde ise eşya ve hayvanların resimlerini adlandırabilir. Aynı dönemde vücudundaki bölümleri işaret edebilir. 14-15 aylık olduklarında isimlerini algılamaya ve seslenildiğinde cevap vermeye başlayabilir. 16-24 ay arasında kelimeleri yan yana getirerek cümle kurmaya başlayabilir. 36. aya gelindiği zamanda da cinsiyet ve yaşına dair gelişimini tamamlamış olur.
Bebeğinizin Konuşmasını Sağlamak İçin Neler Yapabilirsiniz?
Dil, bebeklerin gelişiminin temel yapı taşıdır. Hemen hemen her bebek konuşmayı dinleyerek, ses çıkararak, iletişim kurarak öğrenir. Doğdukları andan itibaren öğrenmeye fazlasıyla açık olan bebekler, duyduklarını anlamak ve sonrasında ifade etmek için konuşma becerilerini edinir. Bebeğinizin konuşmasına katkı sağlamaya yönelik belli başlı davranış şekilleri bulunmaktadır. Bunların başında onlara kitap okumak, onlarla konuşmak, bir şeyler izletmek, dinletmek, yorumlamak ve paylaşmak geliyor. Bu şekilde bebeğinizin konuşmasını sağlayabilirsiniz.
- Bebeğinizle sürekli, yavaşça, net ve anlaşılır bir şekilde iletişim kurabilirsiniz.
- Oynadıkları ve kullandıkları nesnelerin isimlerini vurgulayabilirsiniz.
- Etrafındaki olan biteni açıklamak için basit kelimeler kullanabilirsiniz.
- Kelimeleri tekrar ederek sık sık duymasını sağlayabilir ve daha çabuk anlamasına katkıda bulunabilirsiniz.
- Çıkardıkları sesleri taklit edebilirsiniz. Söylemeye çalıştıkları kelimelerin doğrusunu söyleyebilirsiniz.
- Bebeğinizin dikkatini bir sese doğru çekmek isterseniz, sizin duyduğunuz ses hakkında bir şeyler söyleyebilirsiniz.
- Konuşma ve oynama aşamasında yetişkinlerin arasındaki sohbetleri anlaması için dinlemesine vesile olabilir, daha yavaş konuşabilirsiniz.
Bebeğiniz Yürümeye Başladı: Doğru Ayakkabı Seçimi Nasıl Olmalıdır?
Küçük adımlar atarak yürümeye başlayan bebeğiniz için ideal ayakkabıyı bulma konusunda zorluk yaşayabilirsiniz. Yürümeye başlayan bebekler için ayakkabının ayağı tam olarak sarması, yere temas etme hissini yaşatması, hafif ve yumuşak olması en belirgin özelliklerdir. Bunlara ek olarak arka kısmı bileği tam kavrayan ve destekleyen, ön kısmı ise geniş ve yumuşak olan ayakkabılardan yana tercih yapılmalıdır. Yüksek konçlu olmasına da dikkat edilebilir.
13 Aylık Bebeğin Oyun ve Oyuncakları
1 yaşına giren, 13 aylık bebeklerin çıkardıkları sesler daha anlamlı olmaya başlar. Bu nedenle de oynayacakları oyunlar ve oyuncaklar da buna göre seçilmelidir. Aynı zamanda dil gelişimini destekleyen, kendilerini ifade etmelerine yardımcı olan etkinlikler de tercih edilebilir. Bebeklerin ihtiyaçlarını anladığınızı onlara hissettirmek, güvenli ve huzurlu olmalarına da katkı sağlar. Bunlara dayanak hayvan seslerini öğretmek ve bebeklerle sık sık iletişimde olmak en faydalı aktivitelerin başında geliyor. Oyuncak seçimi de aynı şekilde öğretmeye ve konuşamaya dayalı seçilmelidir. 12 - 24 aylık bebekler için etkinlik fikirleri hakkında daha detaylı bilgiler ve öneriler de bulunmaktadır.
13 Aylık Bebeklerde Uyku Düzeni Nasıl Olmalıdır?
12-18 aylık bebeklerin geceleri ortalama olarak 11 saat uykuya ihtiyaçları vardır. Gündüzleri ise 2-2.5 saat arasında uyumaları yeterli olacaktır. Bebeğiniz sabah 7 civarında uyanıyorsa ve uykuya tekrar dalması 10'u geçiyorsa, uykuya direniyorsa ya da hiç uyumuyorsa; bu durumu düzene sokmak için bazı hamlelerde bulunabilirsiniz. Sabah uykusundan geç uyanıyor ve öğlen uykusuna da direniyorsa yavaşça ikili uyku sisteminden tek uyku sürecine geçiş yapılabilir. Bebeklerde uyku düzeni bu akışa göre normal standartlara oturur.
13 Aylık Bebeğiniz İçin İhtiyaç Duyabileceğiniz Ürünler
Bebeklerinizin bakımını yaparken hem onların sevebileceği hem doğal ve sağlıklı ürünler kullanmanız gerekiyor. 13 aylık bebeğiniz için ihtiyaç duyabileceğiniz ürünlerin başında da papatya özlü bebek şampuanı geliyor. Yenidoğan bebekler için de kullanılabilen ürün, saçları yumuşak bir şekilde temizlemekle beraber, saçların kolayca taranmasına da yardımcı oluyor. Çevreyi keşfetmeye açık olan ve hareket kabiliyeti artan bebeklerin şişlik, morluk veya küçük darbeler ve düşmelerle oluşan tahrişlerini gidermek için de ihtiyaç duyduğunuz bir ürün olabilir. Organik kalendula içerikli Arnica Jel de tam bu noktada ihtiyacınızı karşılıyor. Ürün, bebeklerin 9. ayından sonra kullanımına uygun. Bebeğinizin saçlarını taramayı kolaylaştıran, parlaklık veren ve cildini tazeleyen saç şekillendirici & ferahlatıcı vücut spreyi de çok yönlü bir kullanım sunuyor. Organik papatya suyu içermesiyle hoş bir koku yayıyor.
Kaynakça:
1- https://www.whattoexpect.com/toddler/13-month-old.aspx
2- https://edn.ne.gov/cms/developmental-milestones-13-through-18-months
3- https://medlineplus.gov/ency/article/002010.htm
4- https://www.healthychildren.org/English/ages-stages/toddler/Pages/Milestones-During-The-First-2-Years.aspx
5 - https://www.healthychildren.org/English/ages-stages/baby/sleep/pages/Getting-Your-Baby-to-Sleep.aspx
’İçerik bilgilendirme amaçlıdır, tedavi ya da tedaviye yönelik sağlık hizmeti bilgileri içermemektedir. Tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.’’
