Gebelik, bir kadının hayatındaki en heyecan verici ve hassas dönemlerden biridir. Ancak bu süreç, zaman zaman anne ve bebeğin sağlığını tehdit edebilecek bazı komplikasyonları da beraberinde getirebilir. Bu komplikasyonlardan biri olan gebelik zehirlenmesi, ya da tıbbi adıyla preeklampsi, yüksek tansiyon, ödem ve organ fonksiyonlarındaki bozulmalarla kendini gösteren ciddi bir durumdur. Hem annenin sağlığını hem de bebeğin gelişimini ve doğum sürecini olumsuz etkileyebilen bu rahatsızlık, erken teşhis ve doğru müdahale ile yönetilebilir. Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı, Prof. Dr. Sevtap Hamdemir Kılıç, gebelik zehirlenmesi ile ilgili tüm merak edilenleri yazdı!...
Preeklampsi: Gebelik Zehirlenmesi Nedir?
Gebeliklerin bir kısmını etkileyen preklampsi yani gebelik zehirlenmesi hastalığı gebelik döneminde anne ve bebeklerde neredeyse ölümlerin en büyük sebeplerinden birisi olarak tanımlanabilir. Preeklampsi geçiren anne adaylarının bebeklerinde de anne karnında gelişimsel geriliğin normal gebeliklere oranlara daha da sık olduğunu da gözlemlenmiştir. Geç ve erken gebelik zehirlenmesi olarak da iki farklı kategoriye ayrılabilir. 32. Hafta burada sınırdır. 32 hafta gebelikten önce gelişen preklampsilerde erken, 32. Gebelik haftasından sonra olan durumlar da ise geç preeklampsi olarak tanımlanmaktadır. Peki gebelik zehirlenmesi geçirdiğinizi nasıl anlayabilirsiniz, gebelik zehirlenmesinin belirtileri nelerdir?
- Baş ağrısı tansiyon yüksekliğine bağlıdır
- Görme bozuklukları izlenebilir
- Körlük izlenebilir
- Bilinç değişiklikleri
- Nefes darlığı
- Yoğun ödem
- Midede ağrı
- Aşırı halsizlik güç kaybı
- Kontrol edilemeyen kasılmalar
- Hipertansiyon, tansiyon yüksekliği
- İdrar tetkiklerinde protein pozitif
- Yüksek tansiyona bağlı gelişen böbrek problemleri
-
Karaciğer fonksiyonlarında değişiklik
Gibi belirtiler ile gebelik zehirlenmesini kendisini gösterebilir. Bunlardan herhangi birisinin varlığında ya da şüphesinde muhakkak hekiminize başvurmalısınız. Uzman desteği ve görüşü almalısınız.
Hamilelikte Gebelik Zehirlenmesi Neden Olur?
Gebelik zehirlenmesinin yani preeklampsinin nedenleri aslında henüz tam olarak bilinmemekle birlikte plasenta ile ilişkili olabildiği düşünülmektedir. Gebeliğin erken dönemlerinde annede plasentaya yeterli miktarda kan gönderebilmesi için yeni damarlanmalar oluşmaktadır. Preeklampsi olan kadınlarda ise kan damarı oluşumu, düzgün bir şekilde gerçekleşemiyor. Damar gelişimindeki ve fonksiyonundaki sorunlar ise rahme olan kan akışının yetersiz olması, kan damarlarının hasar görmesi, bağışıklık sistemi ile ilgili problemlere bağlı olarak oluşabilir. Gebelik zehirlenmesi de gebelikte bir komplikasyon olarak ortaya çıkabilir. Gebelik zehirlenmesi geçiren kadınlar gebelikten önce bir sağlık problemi olmayabilir. Yüzde yüz sağlıklı anne adayları olabilir. bu durum gebelik zehirlenmesini etkilemez. Ancak bazı nedenler elbette gebelik zehirlenmesi geçirmemizde etken olabilir. Bunlar nelerdir?
- Kronik hipertansiyon gebelik öncesinde
- Daha önce geçirilmiş gebelik zehirlenmesi öyküsü
- Yaş 35 yaşından büyük anne adayları
- Obezite
- Çoğul gebelikler
- Gebelik arasındaki süreler
- Gebelikten önce var olan diyabetik problemler, hipertansiyon, migren, kan pıhtılaşma bozuklukları olan kadınlarda da preeklampsi riski daha yüksektir.
Gebelik Zehirlenmesi Belirtileri Nelerdir?
Eğer gebe kadında yüksek tansiyona ek olarak tetkiklerde de bozulma varsa tanı konulabilir. Preeklampsiyi doğrulamak için var olan testler ve bulgular nelerdir?
- İdrar tetkiklerinde protein kaçağı, proteinüri
- Kanda düşük platelet sayıları
- Böbrek hasarını gösteren bulgular
- Akciğerlerde sıvı birikmeleri
- Baş ağrıları
- Görme bozuklukları
Bu gibi durumlarda preeklamspi tanısı konulabilirken bir de daha ileri düzeyde araştırma yapılması için; kan tahlilleri, idrar analizleri, ultrasonografi, NST gibi ek tetkiklere de ihtiyaç duyulmaktadır. Bu tetkikler anne ve bebeğin sağlığını, bu hastalıktan ne kadar etkilendiklerini gösteren yardımcı tetkiklerdir. Gebelik boyunca sık kontrol önerilir. Normal bir gebeye göre daha sık ultrason ve hekim muayenesi yapılmaktadır. tansiyon takipleri oldukça önemlidir. Anne ve bebek sağlığı çeşitli tetkiklerle değerlendirilmesi mümkündür.
Gebelik Zehirlenmesi Bebeğe Zarar Verir mi?
Gebelik zehirlenmesi hem anne hem de bebek üzerinde kontrolsüz olduğu taktirde elbette farklı şiddetlerde problemlere neden olabilir. En sık görülen komplikasyonlar nelerdir?
- Fetal gelişim geriliği, gebelik zehirlenmesinde plasentadan kan akımının az olması nedenine bağlı olarak bebeğin daha az oksijenlenmesinden kaynaklı daha az bir beslenmeye neden olur. Bundan kaynaklı anne karnındaki bebekte gelişim gerilikleri izlenebilir. Düşük doğum ağırlıklı bebekler gebelik zehirlenmesi yaşayan hastalarda daha sık rastlanmaktadır.
-
Erken doğum olabilir. anne ve bebeğin sağlığı için bebeği dışarıya almak doğum daha sağlıklı olabilir. tabiki bu her gebelik zehirlenmesi geçiren anne adayı için geçerli değildir. Muayene takiplerine göre hekimin karar vermesi daha doğrudur.
- Plasental abrupsiyon, plasentanın doğumdan daha önce ayrıldığı durum riskini arttırır.
Gebelik Zehirlenmesi Tedavisi Nasıl Olur?
Gebelik zehirlenmesinde tedavi olarak durumun ciddiyetine bağlı olarak değişiklik olabilir. Bazen tek tedavi doğum olabilir. Bazen ise takip ile kontrollü yürütülebilir süreç. Preeklampsi ciddi semptomlar vermiyorsa anne ve bebek için takiplerinde problem yok ise eğer alternatif yöntemlere başvurulur. Peki bu yöntemler nelerdir?
- Evde yatak istirahati
- Bebeğin sık sık kontrolünün yapılması
- Tansiyon yüksekliğine bağlı düşürmek için ya da kontrollü tutmak için ek ilaç destekleri
- Kan ve idrar tetkiklerinin düzenli takip edilmesi
- Bebeğin akciğer gelişimini hızlandırmak için akciğer gelişimini destekleyen enjeksiyonlarının tamamlanması
- Anne de kasılmaları engellemek için magnezyum desteği
Bunlar süreci destekleyici olacaktır.
Preeklampsi Doğum Sonrası Devam Eder mi?
Gebelik zehirlenmesi, genel olarak doğumdan 48 saat sonra iyileşme eğilimi gösteren bir durumdur. Bu durumda olan pek çok gebede doğumdan kısa bir süre tüm bulgular normale döner. Ancak karaciğer ve böbrek değerleri ise birkaç ay içinde normale döner. Ancak preeklampsi düşük bir oran olsa bile doğumdan yaklaşık 6 hafta kadar sonrasında ortaya çıkabilir. Bu nedenle gebelik zehirlenmesi yaşayan annelerimizin tansiyon ve kan değerlerinin düzenli takibini isteriz.
