Bebeklerde Pamukçuk Nedir, Nasıl Geçer?
Vücut doğal fonksiyonlarını yerine getirirken bakteri ve mantar oluşumu bir denge içerisindedir. Söz konusu dengenin bozulması bazı cilt hastalıklarının oluşmasına neden olabilir. Vücuttaki mantar ya da bakteri oranının kontrolsüz bir şekilde artması çeşitli enfeksiyon hastalıklarına yol açabilir. Bu hastalıklardan biri de yaygın bir mantar hastalığı olan pamukçuktur.
Pamukçuk sıklıkla bebeklerde görülse de her yaş grubunda karşılaşılan bir mantar enfeksiyonudur. Özellikle yenidoğan bebeklerde görülen bu hastalık, bebeğin anne sütünü reddetmesi ve huzursuz olması gibi istenmeyen durumlara neden olur. Anne sütünü düzenli ve yeterli miktarda alan bebeklerde pamukçuk görülme ihtimali çok daha düşüktür.
Pamukçuk, bebeklerde en sık rastlanan problemlerden biridir. Ağız ve dil üzerinde oluşan mantarın pamuğa benzemesi nedeniyle hastalık, pamukçuk olarak isimlendirilir. Söz konusu hastalığa neden olan mantarın tıp literatüründeki adı, “candida albicans”tır. Mantarın ağız boşluğuna yerleşmesi oral kandidiyazis, boğaza doğru genişlemesi ise orofaringeal kandidiyazis olarak isimlendirilir.
Bebeklerde Pamukçuk Nedir?
Yenidoğan bebeklerde ortaya çıkan pamukçuk daha çok dilin üst kısmı ve yanakların iç kesimlerinde görülür. Hastalık, beyaz renkli tabakalar halinde kendini gösterir. Pamukçuk hafif bir hastalık olarak değerlendirilse de erken müdahale edilmemesi durumunda ciddi komplikasyonlara neden olabilir. Özellikle bağışıklık sistemi güçlü olmayan bebeklerde hastalık görece daha ağır seyreder.
Bebeğin pamukçuk hastalığına yakalanmaması için düzenli olarak anne sütü ile beslenmesi tavsiye edilir. Bebekte pamukçuk hastalığının gelişmesi, anne göğsünün de enfekte olmasına yol açabilir. Bu durum hem anne hem de bebeğe daha fazla zarar verecektir. Böyle bir durumda derhal bir sağlık kuruluşuna başvurulması gerekir.
Bebeklerde Pamukçuk Neden Olur?
Ağız içinde yoğun acı ve rahatsızlık hissi yaratan pamukçuk, “albicans” adı verilen bir mantarın kontrolsüz çoğalması nedeniyle oluşur. Bebeklerde antibiyotik kullanımı, ağız içindeki doğal dengenin bozularak mantarın çoğalmasına yol açabilir. Antibiyotikler zararlı bakterilerin yanı sıra bağışıklığı destekleyen faydalı bakterileri de öldürür. Yararlı bakterilerin bulunmadığı ortamda “albicans” gibi zararlı bakteriler hızla çoğalarak enfeksiyonlara neden olur. Antibiyotik gibi diğer güçlü ilaçların kullanılması da bebeklerde pamukçuk hastalığının görülme riskini artırır.
Bebeklerde bağışıklık sisteminin gelişmesini sağlayan en önemli besin, anne sütüdür. Düzenli olarak anne sütüyle beslenen bebeklerde pamukçuk ve benzeri hastalıkların görülme ihtimali çok daha düşüktür. Bu nedenle yenidoğan bebeklerde temel besin kaynağının anne sütü olmasına özen gösterilmelidir.
Bebeklerde Pamukçuk Belirtileri Nelerdir?
Ağız boşluğunda meydana gelen oral pamukçuk, hastalığın ilk aşamalarında hafif seyreder. Bu nedenle pamukçuğun hemen fark edilmeme ihtimali yüksektir. Fakat hastalığın geç fark edilmesi, enfeksiyonun ilerlemesine ve farklı komplikasyonların oluşmasına neden olur. Genel olarak bebeklerde pamukçuk belirtileri şu şekildedir:
• Dilin üst kısmı, yanağın iç yüzeyi, diş eti, boğaz ve bademcikler üzerinde beyaz renkli tabakların görülmesi
• Sarı renkli düzensiz yaralar
• Lezyonların temizlenmesi durumunda görülen hafif kan sızıntısı
• Ağız köşelerinde çatlama ya da kızarıklık
• Ağızda kötü tat ve koku
• Beslenmeyi reddetme
• Yutma güçlüğü
Bebeklerde erken dönemde pamukçuk hastalığının tespit edilmesi için düzenli olarak ağız içi kontrollerin yapılması gerekir. Ağız içindeki lezyonların çok belirgin olmadığı durumlarda da bebekler yutma güçlüğü yaşayabilir. Bu nedenle bebekler, anne sütünü reddedebilir. Pamukçuk, hastalığından şüphe duyduğu durumlarda farklı komplikasyonlar gelişmeden bir sağlık kuruluşuna başvurulması son derece önemlidir.
Pamukçuk Bebeğe Acı Verir mi?
Pamukçuk, bebekleri son derece huzursuz eden bir hastalıktır. Beyaz lezyonların oluştuğu bölgelerde yanma, kızarma, şişlik gibi semptomlar gözlemlenir. Bu durum, bebeğin sürekli huzursuz hissetmesine ve ağlamasına neden olur. Aynı zamanda bebekler aç olduğu halde yutkunma sorunu nedeniyle beslenmeyi reddedebilir. Pamukçuk semptomlarına ek olarak bebeğin beslenememesi de huzursuzluğu artıran önemli nedenlerden biridir.
Pamukçuk hastalığının teşhis edilmesinde, ebeveynlerin düzenli olarak bebeğin ağız içini kontrol etmesi çok önemlidir. Eğer lezyonlar fark edilmediği halde bebeğin huzursuzluğu devam ediyorsa bir uzmanın yaptığı kontrol sonucunda hastalık teşhis edilebilir. Uzmanlar, gerekli gördüğü durumlarda bebeğin ağız iç kısmından doku örneği alarak laboratuvar ortamında incelenmesini isteyebilir. Laboratuvar incelemesinin ardından doku örneğinde pamukçuğa neden olan mantar tespit edilirse hastalığın tanısı konur. Daha sonra bebek için en doğru tedavi yöntemi planlanır.
Bebeklerde Pamukçuk Nasıl Tedavi Edilir?
Ağız içinde oluşan pamukçuk, mutlaka tedavi edilmesi gereken bir hastalıktır. Tedavinin içeriği bebeklerde ve yetişkin bireylerde farklılık gösterir. Tedavi sürecinde, enfeksiyona neden olan mantarın üremesini engellemek ve mantarı yok etmek en temel amaçtır. Pamukçuk hastalığı doğru tedavi yöntemleriyle birkaç hafta içinde tamamen iyileşir. Bu hastalığın gelecekte nüksetme ihtimali olduğu için tekrarlanmamasına yönelik tedbirler alınmalıdır.
Pamukçuk tedavisinde genellikle antifungal içerikli krem, ilaç, gargara ve pastiller reçete edilir. Fakat bebeğin bilinçli olarak ilaç alması mümkün değildir. Bu nedenle bebeklerde pamukçuk, çoğu zaman kremlerle tedavi edilir. Krem tedavisine ek olarak antimikotikli damlalar da tedavi sürecine dahil edilebilir. Uygun ilaçların kullanılması, ağız hijyen ve bakımının sağlanması ile birlikte pamukçuk, daha büyük komplikasyonlara neden olmadan tedavi edilebilir.
Pamukçuk Nasıl Engellenir?
Bebekte pamukçuk hastalığının oluşmasını engellemek için birtakım tedbirler alınabilir. Bebeğin anne sütüyle beslenerek bağışıklığının güçlenmesi, alınacak en basit önlemlerden biridir. Enfeksiyonun yayılmasının bir diğer nedeni anne memesinde de bu mantarın üremeye başlamasıdır. Göğüs uçlarında enfeksiyon oluşması, mantarın hızla yayılmasına neden olur. Bu duruma engel olmak için göğüs pedleri kullanılabilir. Aynı zamanda göğüsteki mantar enfeksiyonunu iyileştirmek için bir uzmanın önerdiği antifungal içerikli meme ucu kremleri kullanılabilir. Son olarak; emzik, biberon ve göğüs pompası gibi ürünler düzenli olarak dezenfekte edilmelidir. Alınacak basit tedbirlerle pamukçuk hastalığının yayılması ve büyük enfeksiyon sorunlarına neden olması engellenebilir.
