1 Aylık Bebeğin Gelişimi
Tebrikler değerli anne! Dokuz ay karnında taşıdığın, özenle koruduğun, ona sarılacağın günü sabırsızlıkla beklediğin bebeğin artık seninle. Şimdi önünde bebeğinle atılacağın yepyeni bir macera var. Bu yeni başlayan yolculukta sana yardımcı olabilecek birkaç önemli bilgi vermek istiyoruz.
Heyecanlı ve bir o kadar zahmetli doğum sürecini atlattıktan sonra her anne, bebeğini daha iyi tanımak ve onun ihtiyaçlarına daha kolay cevap verebilmek için çeşitli bilgi arayışlarına girer. Büyüyen bebeklerin hızla artan ihtiyaçları, özellikle ilk kez anne olanlar için zorlayıcı olabiliyor. Bu süreçte önemli olan; mümkün olduğunca kulaktan dolma bilgilerden ve söylentilerden uzak durmaktır. En doğru yol; bebeğinizin gelişimini bilimsel olarak anlamaya çalışmak ve gerektiği zamanlarda uzmanlardan yardım almaktır.
1 Aylık Bebeğin Fiziksel Gelişimi Nasıl Olur?
Kız ya da erkek, yeni doğan her bebeğin ihtiyaçları aynıdır: Düzenli saat aralıklarıyla beslenme, güvenli ve rahat bir uyku, gerektiğinde bez değişimi ve bolca sevgi. Bu koşullar sağlandığında sağlıklı bir büyümenin temelleri atılmış olur. 1 aylık bebeklerde fiziksel gelişim hızı son derece yüksektir. Bunu deyim yerindeyse gün gün gözlemlemek mümkündür. Göz teması kuramazlar; ancak görüş alanları bu dönemde genişler. Renkli objeler dikkatlerini kolayca çekmeye başlar. Hareket eden geometrik şekilli objeleri takip edebilirler. Bebeğiniz bir ayın sonunda anne sütünü diğer tatlardan kolayca ayırabilir. Ellerini çoğunluklu yumru biçiminde yapan bebeklerde baş kontrolü oluşmamıştır. Bebeğiniz başını hafifçe sağa sola çevirse bile kendisini çeviremez. Bu nedenle başını sıklıkla kontrol etmeli ve desteklemelisiniz.
1 Aylık Bebeğin Kilosu ve Boyu Kaç Olmalı?
Bebekler gelişim süreçleri boyunca hem zihinsel hem de bedensel yapılarını değiştiren birtakım süreçlere girerler. Büyüme atakları denilen bu evrelerden ilki 2. veya 3. haftalarda görülebilir.
Dünyada geçirdiği ilk ay bebeğinizin en hızlı geliştiği ve ilk büyüme ataklarını yaşadıkları dönemlerden biridir. Bu dönemde bebeklerin yaklaşık olarak 3,5 ile 3,8 santimetre arasında uzadığı ve 900 grama yakın ağırlaştığı gözlemlenmektedir. Ancak bu değerler her bebek için değişken olabilir. Bebeğiniz bu ortalama hızın biraz altında ya da biraz üstünde bir oranda büyüyebilir. 1 aylık bebeklerde boy ve kilo konusunu cinsiyetlere göre ayrı ayrı ele almak daha sağlıklıdır. Buna göre 1 aylık kız bebeğin ortalama kilosu 2900-5400 gram, boyu ise 50-59 cm şeklindedir. 1 aylık erkek bebeğin boyu ise 51-60 cm ve kilosu 3000-5750 kg civarındadır.
Bebeklerin doğumdan sonra birkaç gram kaybetmesi doğal bir durumdur ve endişe gerektirmez. Ancak kilo kaybı durmuyorsa derhal bir uzmana danışmalısınız.
1 Aylık Bebek Nasıl ve Ne Sıklıkla Beslenmelidir?
Bebeklerin temel gıdası, içerisinde bebeğin sağlıklı büyüme ve gelişimi için gerekli olan her türlü temel maddeyi bulunduran anne sütüdür. Özellikle yeni doğan bebek emzirme süresi ve sıklığı kritik bir nokta olarak ele alınmalıdır. Anne sütü, yaklaşık olarak %90 oranında su içerir. Böylece hem bebeğin sıvı ihtiyacını karşılar hem de içerdiği yağ, karbonhidrat ve proteinlerle bebeğin büyümesi için gerekli olan temel besin maddelerini bebeğe ulaştırır. Ayrıca içerisindeki antikorlar ve bağışıklık molekülleri sayesinde bebeği enfeksiyonlara karşı güçlü kılar. Anne sütünün sağlanamadığı veya yetmediği durumlarda mama desteği gerekebilir.
Bebeklerin ilk doğduklarındaki mide kapasitesinin küçüklüğü göz önüne alındığında ilk haftalarda sık sık besin ihtiyacı duyarlar. Anne sütü verilen bir bebek, gün içerisinde 6 ile 10 kez beslenebilir. Mama ile beslenen bebeklerin daha az bir sıklıkla, 3-4 saatte bir beslenmesi gerekmektedir. Anne, bebeğinin ihtiyaçlarını takip etmeli ve her acıktığında bebeği beslemelidir.
1 Aylık Bebeklerde Emme Refleksi ve Emmeme Problemleri
Bebekler, daha anne karnında, dünyada beslenmelerini sağlayacak birtakım refleksler edinirler. Bu refleksleri tanımak ve bebeğin acıktığını saptamak oldukça kolaydır. Bebeğin ellerini sürekli ağzına götürmesi ve parmaklarını emmesi, anneye ya da bakımını üstlenen kişiye yaklaştığında dilini çıkarması, başını anneye yaklaştırıp memeye ulaşmaya çalışması bunlardan bazılarıdır. Acıkan bebek ağlayarak da bu ihtiyacını bildirebilir. Ancak bebeği beslemek için sadece ağlamasını beklemek yanlış olabilir.
Anne sütü, gerek içerisindeki maddeler gerek emzirme sürecinde anne ve bebek arasında kurulan psikolojik bağ sebebiyle oldukça önemlidir. Uzmanlar; bebeklerin daha sağlıklı büyüyüp, gelişebilmesi için ilk 6 ay anne sütüne devam edilmesini tavsiye etmektedir.
Bebeklerin emmeyi reddetmesi birçok anneyi tedirgin eden bir durumdur. Memeyi reddetmesinin birden çok sebebi olabilir. Bunların arasında en çok rastlanan emzirme pozisyonunun hatalı olması ve memeden yetersiz veya yavaş süt gelmesidir.
Bazı durumlarda bebeğin emme refleksinde bulunurken memeyi sıkıca kavraması da anne için rahatsızlık veren bir deneyim olabilmektedir. Bu durumlarda emzirmeyi hem anne hem de bebek adına daha konforlu hale getirmek için organik içerikli göğüs ucu kremi tercih edilebilir.
1 Aylık Bebek Görme ve İşitme Gelişimi
Bu dönemde bebekler yakındaki cisimleri net, uzaktaki cisimleri ise bulanık olarak görebilmektedir. Anne ve babanın yüzünü görmek; hem duygusal bağın oluşması, hem de bebeğin görsel gelişiminin desteklenmesi için oldukça önemlidir. Ayrıca bu dönem, bebeğin renklerle tanıştığı dönemdir. Renk algısı geliştikçe nesneler arasındaki farkları kavramaya başlarlar.
Bebeklerin işitsel gelişimi anne karnında başlar. Rahimdeyken annenin kalp atışlarını, onun ve diğer aile bireylerinin sesini duymak onu dünya macerasına hazırlar. Doğumdan sonraki ilk ay da işitsel gelişim hızla devam eder. Çevresindeki sesleri algılar ve onlara tepki verir.
İlk 1 ay bebeklerin en çok ilgi gösterdiği ses ise aşina olduğu anne sesidir. Bebekle konuşmak, ona şarkılar söylemek, her ne kadar dışarıdan erkenmiş gibi görünse de bebeğin hem işitsel hem de zihinsel gelişiminde önemli bir rol oynar.
1 Aylık Bebeğin Tat ve Koku Gelişimi
Bebekler tat ve koku alabilme yetenekleri ile dünyaya gelirler. Yeni doğan bebeklerin koku alma duyusu oldukça hassastır. Anne ve anne sütünün kokusu bebekleri rahatlatır ve yeme ihtiyaçlarını tetikler. İlk aydan itibaren bebekler tatlı, acı ve ekşi arasında ayrım yapabilirler. Yapılan araştırmalar; süt, vanilya, muz veya şeker kokusunu almak için bebeklerin derin nefes aldıklarını, ancak alkol ve sirke gibi kokulardan rahatsız olup, burunlarını uzaklaştırdıklarını göstermiştir.
1 Aylık Bebeğin Zihinsel Gelişimi
Bebekler ilk ayda anne ve babalarına aşina olmaya başlar, uyandıklarında onların sıcaklığını ve sesini duyma ihtiyacı hissederler. Anne ve babanın, bebeğe göstereceği ilgi, onunla kuracakları tensel temas bebeklerin zihinsel gelişimi için oldukça önemlidir. Zihinsel gelişimleri zamanla geliştirecekleri renkleri ve şekilleri anlama, tanıdığı yüzlere tepkiler verme gibi aşamalarla hız kazanacaktır.
1 Aylık Bebeğin Sosyal Gelişimi
Bir aylık bebeğin en geniş sosyal çevresi, onu besleyen, gazını çıkaran ve uyutan ebeveynleridir. Bu dönemde onlar tarafından kucaklanmak, okşanmak en temel sosyal ihtiyaçlarıdır. Ayrıca ebeveynleri tarafından söylenen şarkılar ve ninniler bebeklerin hem zihinsel hem de duygusal açıdan gelişimlerini desteklemektedir.
1 Aylık Bebeğin Duygusal Gelişimi
Yenidoğan bebeklerde iletişim süreci yakından takip edilmelidir. İlk ayda bebeklerin temel iletişim aracı ağlamak olacaktır. İster üşüsün ister acıksın ya da gaz sancısı çeksin bunu ağlayarak gösterecektir. Bu süreçte anne, bebeğin ağlamaları ile ihtiyaçları arasında ilişki kuracak ve ne zaman, ne için ağladığını anlamaya başlayacaktır. Bu dönem, bebeğin duygusal, fiziksel ve zihinsel gelişimi ile paralel olarak ilerler. Ancak bebeğin duygularının farkına varması için henüz erkendir.
1 Aylık Bebek Neler Yapabilir? (Motor Gelişimi)
Bebekler, anne karnında geliştirdikleri birtakım refleksleri, ilk bir ayda da devam ettirmektedir. Bebek bu dönemde başını sağa ve sola çevirmeye başlar. Karnının üzerindeyken başını kaldırmaya çalışabilir, kollarını uzatmayı deneyebilir. Ayrıca bacak kaslarının gelişmesi için esneme hareketleri yapmaya ve tekmelemeye başlayabilir. Görme ve işitme yetileri hızlıca gelişir. Ona yakın olan objeleri net olarak görmeye başlar. Ani seslerden irkilebilir ve ağlayabilir.
1 Aylık Bebek Annesini Tanır mı?
Bebek, annesi ile fiziksel temas kurduktan sonra, anne ile arasında eşsiz bir bağ kurulur. Daha rahimdeyken alıştığı ses, doğumdan sonra sıcaklık ve koku ile bütünleşince, anne kavramı bebek için oluşmaya başlar. Bazı araştırmalar, bebeklerin, annelerinin yüzünü ilk günlerden itibaren tanıyabileceğini iddia ederken, bazıları ise, bebeğin görme yetisinin gelişmesi ile paralel olarak iki aya kadar sürebileceğini belirtmektedir.
1 Aylık Bebeklerde Uyku Düzeni Nasıl Olmalıdır?
Bebeklerde uyku düzeni son derece önemli bir konudur. İlk bir ay bebeklerin gelişiminin büyük çoğunluğu uyku sırasında gerçekleşir. Uzmanlar, yeni doğan bebeklerin günde 17 saate kadar uyumasını tavsiye ediyor. Küçük bedenleri için en ufak bir aktivitenin bile oldukça yorucu olabileceği düşünülmelidir.
Bazen acıktıkları, bazen de altlarını ıslattıkları için bebeklerin uykusu sık sık bölünmektedir. Bu durumlarda, beslenen ve altı temizlenen bebeklerin kolayca tekrar uykuya dalmaları beklenir. Bazen yüksek bir ses ya da yaptıkları ani bir harekette uyanmalarına sebep olabilir. Bu yüzden bebeklerin sessiz, normal sıcaklığa sahip bir ortamda uyumaları önemlidir. Ani reflekslerle kendilerini uyandırmalarından endişe ediliyorsa ebeveynler; bebeği, hareketlerini kısıtlayacak ancak rahatsızlık vermeyecek konforlu bir örtü ile sarabilirler.
Yenidoğan Bebek Banyosu Nasıl Olmalıdır?
Misler gibi kokan yeni doğan bebekler, ciltlerini saran ve onları mikroskobik tehlikelerden koruyan bir katmana sahiptir. Bu katman ayrıca vücut ısılarının dengelenmesinde önemli bir rol oynar. Dolayısıyla yenidoğan bebek banyosu, en erken 24 saat sonra yapılmalıdır.
Oldukça hassas bir cilde sahip yenidoğan bebeklerin ilk banyosunda sabun veya şampuan kullanılması önerilmez. Bundan sonraki banyolarda ise hassas cildini koruyacak ve kimyasal içermeyen sabun ve şampuan kullanılması, cildinde kurumalar ve kızarıklıklarla karşılaşmamak adına oldukça önemlidir. Burada organik içerikli şampuanlar ve ıslak mendiller günü kurtarabilir. Ayrıca banyo yapmanın mümkün olmadığı ve hızlı temizlik gerektiren dönemlerde durulama gerektirmeyen temizleme suyu iyi bir opsiyon olarak değerlendirilebilir.
1 Aylık Bebeklerde Sindirim Sistemi ve Bağırsak Hareketleri
Yeni doğan ebeveyninin hazır olması gereken bir diğer durum da, bebeğin sindirimini ve bağırsak hareketlerini yakından takip etmektir. Küçük mideleri ile bir defada kısıtlı besin alan bebekler gün içinde sık sık beslenmeye muhtaçtır. Az miktarda verilen öğünler, sindirime yardımcı olduğu gibi reflü veya kusmanın önüne de geçecektir. Her beslenme sürecinde aralarda ya da sonunda bebeğin gaz çıkarması sağlanarak, mide ve bağırsak hareketlerine yardımcı olmak gerekir. Yapılan araştırmalar; anne sütü ile beslenen bebeklerin diğer bebeklere kıyasla daha az sindirim sorunu yaşadığını göstermektedir .
1 Aylık Bebeklerde Görülen Hastalıklar Nelerdir?
1 aylık bebeklerde en sık karşılaşılan hastalıkların başında sarılık ve kolik gelmektedir. Sarılık, bebeklerde yüz ve gövdeden başlayarak kol ve bacaklara yayılan renk değişimine sebep olur. Fizyolojik sarılık olarak adlandırılan bu sarılık türünde, belirtiler doğumdan sonraki ilk haftada kendisini gösterir ve kısa zamanda kendiliğinden geçer. Patolojik sarılık olarak adlandırılan türde ise bebeğin doktor kontrolüne alınması gerekmektedir. Bu durum bebekte doğuştan eksik olan bazı maddelerden ya da anne ile arasındaki kan uyuşmazlığı gibi daha ciddi sorunlardan kaynaklanabilmektedir. Bebek cildinde de bir takım hastalıklar gelişebilir. Bebeklerde en çok görülen cilt hastalıkları arasında akne, milia, cilt kuruluğu ve ürtiker sıralanabilir.
Kolik bebek ise özellikle akşam saatlerinde başlayan ve saatlerce süren ağlama krizlerine girmesi ile kendini belli eder. Bu ağlama, bebeğin herhangi bir ihtiyacı için ağlamasından daha farklı ve yüksek tondadır. Ancak gaz çıkardıktan ya da dışkıladıktan sonra sakinleyen bebekler belirli aralıklarla tekrar sancılanmaya bağlı olarak ağlama krizine girerler. Bu sancılara karında şişlik ve yüzde kızarma eşlik eder. Bu durumda, bebeğin rahat edeceği pozisyon bulunmalı, anne kucağında ya da pusette ritmik dokunuşlar ve sıvazlamalarla bebeğin sakinleştirilmesi sağlanmalıdır.
1 Aylık Bebeklerin Aşı Takvimi
Bebeğinizin sağlığını güvence altına almanın en önemli adımı Sağlık Bakanlığınca oluşturulan aşı takvimine sadık kalmaktır. Bu takvime göre doğumda ve birinci ayın sonunda, toplamda iki doz olacak şekilde Hepatit B aşısının yapılması gerekmektedir.
Kaynak: https://asi.saglik.gov.tr/asi-takvimi2
Yenidoğan Tarama Testleri
Yenidoğan bebekler, dünyaya gözlerini açtıkları ilk 72 saat içerisinde, doğdukları hastane tarafından birtakım testlerden geçirilirler. Bebeğin topuğundan alınan kanda Biyotinidaz eksikliği, Fenilketonüri, Kistik fibrosis ve konjenital hipotiroidi aranır. Yeni doğan testlerinin yapılması, bu hastalıkların tespit edilebileceği olası durumlarda erken ve kolay tedavi imkanı sunması açısından oldukça önemlidir. Yenidoğan bebekler ayrıca işitme testinden de geçirilir.
-
Hijyen ve temizlik: Bebek bezlerinin kirlendikten sonra kısa bir süre içerisinde değiştirilmesi, hem hijyen hem de sağlık açısından oldukça önemlidir. Ayrıca alt değiştirme işlemi sırasında gerçekleşen bacak hareketleri bebeğin bağırsaklarında hareketlenme gerçekleştirir ve sindirime yardımcı olur. Düzenli yapılan alt değişimi ile bebeklerin pişik ve bebek bezi egzaması gibi yenidoğan cilt hastalıklarına yakalanmasının önüne geçilebilir. Ayrıca organik pişik kremleri de bebeklerin cildini nemlendirerek kurumasını ve hassaslaşmasını engeller.
- Göbek bağı bakımı: Bebeğin ilk iki hafta içerisinde göbek bağı düşecektir. Göbek bağı düşene kadar bölgenin hassas bir şekilde temizlenmesi gerekir. Ayrıca kullanılan bezler, göbek bağına baskı yapmayacak şekilde yerleştirilmelidir.
- Tırnak kesimi: Bebekler bu dönemde hızla uzayan tırnaklarıyla hassas ciltlerine veya gözlerine zarar verebilirler. Bu durumu önlemek için tırnaklarının bebek makasıyla özenle kesilmesi ya da uygun törpülerle törpülenmesi gerekmektedir.
Dünyaya geldiği ilk andan başlayarak ilk bir ay içinde bebeğiniz her açıdan size bağımlıdır. Onun beslenme düzeni, temizlik ve hijyen gereksinimleri, duygusal ihtiyaçları bir ebeveyn olarak sizin sorumluluğunuzdadır. Neyse ki bu küçük tatlı varlıklar girdikleri eve neşe getiriyor ve ebeveynlerini birer süper kahramana dönüştürüyorlar. Tüm süper kahramanlara süper kolay ve süper keyifli bir ebeveynlik diliyoruz.
Kaynaklar:
- https://www.whattoexpect.com/first-year/
- https://kidshealth.org/en/parents/sleep13m.html
- https://www.sleep.org/how-sleep-works/how-much-sleep-do-babies-need/
- https://www.babycenter.com/baby/behavior#subtopic-baby-behavior-basics
- https://parenting.firstcry.com/articles/babys-digestive-system-when-and-how-it-develops/
- https://www.healthychildren.org/English/ages-stages/baby/Pages/Developmental-Milestones-1-Month.aspx
‘’İçerik bilgilendirme amaçlıdır, tedavi ya da tedaviye yönelik sağlık hizmeti bilgileri içermemektedir. Tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.’’
